ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ

Οι δύο αυτοί σταθμοί στην εκκλησιαστική ζωή σήμερα.

Ελευθέριος Ξαγοραράκης

Η ιερά αρχιεπισκοπή Κρήτης και ειδικότερα το Ηράκλειο και τα Χανιά είχαν την ευλογία να φιλοξενήσουν την περίοδο μεταξύ της Κυριακής της Πεντηκοστής και εκείνης των Αγίων Πάντων τις εργασίες της Διορθοδόξου ή κατ’ άλλους όγδοης Οικουμενικής Συνόδου από τις 17-27  Ιουνίου. Πρόκειται για μία αξιομνημόνευτη προσπάθεια που στόχο της είχε την ανάδειξη της ενότητας που θα έπρεπε να επικρατεί στον χώρο της Ορθοδοξίας εν όψει των δυσχερειών που καλείται να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος κόσμος εξαιτίας της παγκόσμιας ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης. Παράλληλα όμως τονίζει τη σημασία και τον ρόλο που διαδραματίζουν αυτές οι δύο Κυριακές μέσα στο εκκλησιαστικό έτος. Μια σύντομη αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο που σχετίζεται με τις Οικουμενικές Συνόδους είναι ικανή να αναδείξει την σημασία της εν λόγω δράσης τόσο για την ιστορία της ίδιας της Ορθοδοξίας όσο και για την ιστορία του τόπου μας.

Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος: Νίκαια της Βιθυνίας. Συγκλήθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο στις 20 Μαΐου του 325 και έλαβαν μέρος 318 επίσκοποι. Εξέδωσε είκοσι κανόνες συμπεριλαμβανομένου του Συμβόλου της Νικαίας (α’ μέρος του Συμβόλου της Πίστεως) και κανόνισε την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Κύριος λόγος σύγκλησής της υπήρξε η διδασκαλία του Αρείου ενάντια στη θεότητα του Ιησού Χριστού. Η Σύνοδος καταδίκασε τη διδασκαλία του Αρείου και διακήρυξε την ομοουσιότητα του Υιού με τον Πατέρα. Τέλος αποκρούστηκε η αγαμία των κληρικών.

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος: Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α’ τον Μέγα στην Κωνσταντινούπολη το 381 και συμμετείχαν 150 ορθόδοξοι επίσκοποι και 36 Μακεδονιανοί. Καταδίκασε τους οπαδούς του Μακεδονίου, οι οποίοι αμφισβητούσαν τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος («πνευματομάχοι») και για ακόμη μια φορά, τον Άρειο, και συμπλήρωσε το Σύμβολο της Πίστεως (Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως).

Η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος: Συνήλθε στην Έφεσο, στη βασιλική της Θεοτόκου, το 431 από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β’. Συμμετείχαν 200 επίσκοποι, ανάμεσα στους οποίους ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας ως προεδρεύων. Καταδίκασε τις διδαχές του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Νεστορίου, ο οποίος υπερτόνιζε την ανθρώπινη φύση του Ιησού έναντι της θείας, υποστηρίζοντας ότι η Μαρία γέννησε τον άνθρωπο Ιησού και όχι τον Θεό. Παρόλο αυτά η σύνοδος διακήρυξε ότι ο Ιησούς είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με πλήρη ένωση των δύο φύσεων και απέδωσε επίσημα στην Παρθένο Μαρία τον τίτλο «Θεοτόκος».

Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος: Την συγκαλεί ο αυτοκράτορας Μαρκιανός και η σύζυγός του, Αυγούστα Πουλχερία στις 8 Οκτωβρίου 451 στη Χαλκηδόνα. Αποτελούνταν από 650 επισκόπους και καταπολέμησε τη διδασκαλία του Μονοφυσιτισμού, η οποία, με πρωτεργάτη τον αρχιμανδρίτη Ευτυχή, δίδασκε ότι η θεία φύση του Χριστού απορρόφησε πλήρως την ανθρώπινη. Το μεγαλύτερο μέρος των πιστών υιοθέτησε τις αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου και αποδοκίμασε τις απόψεις του Μονοφυσιτισμού. Ένα άλλο μέρος πιστών, οι οπαδοί του Μονοφυσιτισμού, δεν αναγνώρισαν αυτές τις αποφάσεις και αποκόπηκαν από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτοί ονομάστηκαν Προχαλκηδόνιοι ή Αντιχαλκηδόνιοι.

Η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος: Λαμβάνει χώρα από τις 5 Μαΐου έως τις 21 Ιουνίου του 553 στην Κωνσταντινούπολη με τη συμμετοχή 165 επισκόπων, υπό την προεδρία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ευτυχίου. Την συγκάλεσαν ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ και η σύζυγός του, Αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Επαναβεβαίωσε τα ορθόδοξα δόγματα περί της Αγίας Τριάδας και του Ιησού Χριστού και καταδίκασε πλήθος μη ορθοδόξων συγγραμμάτων καθώς και ορισμένους συγγραφείς (Ευάγριο, Δίδυμο, Ωριγένη κ.α.).

Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος: Συγκαλείται στην Κωνσταντινούπολη από το 680 μέχρι το 681 από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ Πωγωνάτο και παραβρέθηκαν από 150 έως 289 επίσκοποι. Επιβεβαίωσε την πλήρη και αληθινή ενανθρώπηση του Ιησού έναντι της αντίθετης διδασκαλίας των Μονοθελητών. Η Σύνοδος αυτή διατύπωσε ότι ο Χριστός έχει Θεία και Ανθρώπινη θέληση. Υπάρχουν δύο φύσεις, η θεία και η ανθρωπίνη, υπάρχουν και δύο φυσικές θελήσεις και δύο φυσικές ενέργειες, η θεία και η ανθρωπίνη, που ενεργούσαν «αδιαιρέτως, ατρέπτως, αχωρίστως, ασυγχύτως», χωρίς να επικρατεί αντιπαλότητα μεταξύ τους.

Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β΄ το 691 στο ανακτορικό δωμάτιο του Τρούλλου, από όπου έλκει και την ονομασία «Ἐν Τρούλλῳ Σύνοδος». Συμμετείχαν 211 επίσκοποι και το έργο της ήταν συμπληρωματικό αυτού των Ε' και ΣΤ' Συνόδων. Συστηματοποίησε και ολοκλήρωσε το έργο των δύο προηγουμένων Συνόδων και γι’ αυτό, αν και Οικουμενική, ονομάσθηκε «Πενθέκτη», ως τμήμα εκείνων, και δεν αριθμήθηκε ως ξεχωριστή Οικουμενική Σύνοδος.

Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος: Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΣΤ΄ και τη μητέρα του, Αυτοκράτειρα Ειρήνη την Αθηναία στη Νίκαια της Βιθυνίας, στο Ναό της Αγίας Σοφίας, το 787 κατόπιν αίτησης του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταρασίου. Αποφάσισε την αναστύλωση των εικόνων καταδικάζοντας την Εικονομαχία και την ιδέα της σχηματοποίησης της αόρατης και άυλης Τριάδας. Εκεί εκφράσθηκε το δόγμα ότι η εικονογράφηση του Χριστού και των Αγίων εδράζεται στην ενανθρώπηση του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδας και διευκρινίστηκε ότι η τιμή προς τις εικόνες αναφέρεται στο πρόσωπο που αυτή απεικονίζει και όχι στο υλικό από το οποίο είναι αυτή φτιαγμένη[1].

                Χρειάστηκε όπως παρατηρούμε η πάροδος 1229 χρόνων ώσπου να ωριμάσει η ιδέα μιας νέας Πανορθοδόξου Συνόδου η οποία σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ανακοινώσεις θα αποτελέσει τον προάγγελο κι άλλων συνάξεων αυτού του βεληνεκούς με στόχο την επίλυση καίριων ζητημάτων για την πορεία της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο αλλά και την γεφύρωση των χασμάτων που έχουν δημιουργηθεί με το πέρασμα των αιώνων ανάμεσα στους εκπροσώπους της.

---

[1] Πηγή: Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια.

Πεντηκοστή: Η γενέθλια μέρα της Εκκλησίας.

Πεντηκοστή: Η γενέθλια μέρα της Εκκλησίας.

Της Ελένης Παπαδαντωνάκη Θεολόγου. 

«Ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημων, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας καταπέμψας αυτοίς το πνεύμα το άγιο και δι αυτών  την οικουμένη σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε δοξασι»

 Πενήντα μέρες μετά το Πάσχα έχουμε την γιορτή της Πεντηκοστής. Αυτή τη μέρα, ο Χριστός  έστειλε το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή πύρινων γλωσσών στους μαθητές και τους φώτiσε. Μετά το κήρυγμα του Απ.Πέτρου βαπτίστηκαν 3000 άνθρωποι στο Χριστό. Έτσι ιδρύθηκε η πρώτη χριστιανική εκκλησία στα Ιεροσόλυμα,

όχι ως απλός θεσμός, αλλά ως συνεχής παρουσία της χάρης του Αγ.Πνεύματος.Από τότε στη ζωή της εκκλησίας δρα το Άγ. Πνεύμα που μας φωτίζει,μας δίνει τα χαρίσματα, την ενότητα ,την αγάπη,την παρηγοριά,την ελπίδα της Ανάστασης .Γι’ αυτό  την ημέρα της Πεντηκοστής έχουμε τον εσπερινό της Γονυκλισίας ,που ψάλλονται ύμνοι αφιερωμένοι στο Άγιο Πνεύμα και προσευχόμαστε γονατιστοί για πρώτη φορά μετά το Πάσχα. Την Δευτέρα μετά την Πεντηκοστή γιορτάζουμε το Άγιο Πνεύμα επειδή την Κυριακή πρωταγωνιστεί στα γεγονότα.Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγ.Τριάδας(Πατέρας-Υιός-Άγ.Πνεύμα). Το Άγιο Πνεύμα είναι ιδιαίτερο πρόσωπο και ομοούσιο με τα άλλα δύο στο μυστήριο της Αγ.Τριάδας. Γι΄αυτό και οι άνθρωποι  ενώ είμαστε διαφορετικά πρόσωπα οφείλουμε να ενεργούμε ενωμένοι με αγάπη με τον άλλο δίπλα μας τον διαφορετικό, ξεπερνώντας τον εγωισμό μας , όπως τα πρόσωπα της Αγ.Τριάδας. «Ότε του πυρός τας γλώσσας  διένειμε  εις ενότητα πάντας εκάλεσε». Στο μυστήριο του Χρίσματος παίρνουμε τη σφραγίδα του Αγ. Πνεύματος ,και καλούμαστε να ενεργοποιήσουμε στη ζωή  μας τα χαρίσματά Του,και γενικά μέσα από τη λατρεία μεταδίδεται η χάρη του Αγ. Πνεύματος σε όλη τη κτίση.

      Στην εικόνα της Πεντηκοστής οι απόστολοι παίρνουν το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή πύρινων γλωσσών (12 φωτεινές ακτίνες που κατεβαίνουν στα κεφάλια τους) και τους φωτίζουν.Κάθονται κυκλικά, αυτό δείχνει ότι τα δώρα του Αγ. Πνεύματος,την ενοτητα και κοινωνία των προσώπων που αποκτούν τα μεταφέρουν στο κόσμο.Ο κόσμος συμβολίζεται με τον γέροντα κάτω.

          Κυριακή Αγίων Πάντων-και ο ρόλος των Αγίων στη ζωή του πιστού:

Αυτή την Κυριακή κλείνει ο κύκλος του Τριωδίου(περίοδος Τελώνη Φαρισαίου-Μ.Σάββατο),Πεντηκοσταρίου(Κυριακή Πάσχα-Αγ. Πάντων). Ο εορτασμός όλων των αγίων τοποθετήθηκε την Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, για να δείξει η εκκλησία ότι το Άγ.Πνεύμα τους φώτισε και οδηγήθηκαν στην αγιότητα  με τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής του ο καθένας.Με αυτή τη γιορτή τιμούνται όλοι οι άγιοι που αγίασαν είτε με το μαρτύριο είτε με την αγαπητική και ασκητική ζωή τους. Η κοινή γιορτή τους μας θυμίζει ότι όλοι αγωνίστηκαν για τον ίδιο σκοπό: την ενότητα τους με το Θεό και τον συνάνθρωπο.Η εορτή περιλαμβάνει κάθε πιστό του σήμερα και του αύριο.Η μνήμη των αγίων πάντων και του κάθε αγίου, όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι μίμηση του αγίου.Δηλαδή μας προσκαλεί να αγωνιστούμε να μοιάσουμε  των  αγίων που μιμήθηκαν το Χριστό,στο χώρο και το χρόνο μας .”Η αγιωσύνη δεν είναι τυποποιημένη, ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του τρόπο με τον οποίο αγιάζει.Επειδή ένας άγιος έκανε πέντε χιλιάδες μετάνοιες δε σημαίνει πως πρέπει να κάνεις τόσες και εσύ…” λέει ο αγ. Παϊσιος. “Χριστοί γινόμαστε και ημείς  καθό πάσχομεν”  Θεοφύλακτος Βουλγαρίας. Επίσης ζητούμε τις πρεσβείες  των αγίων αφού βρίσκονται κοντά στο Θεό, για μας και τον αγώνα μας. «Γέροντα θα ήθελα να μου πείτε το εξής: αν ένας άγιος είναι ας πούμε στη Θεσσαλονίκη και τον βλέπουν ότι είναι εκεί, μπορεί εκείνη την ίδια  στιγμή να πάει και στην Αθήνα σε ένα νοσοκομείο που υπάρχει κάποιος άρρωστος, που τον επικαλείται; Βέβαια! γίνεται! Με πνευματικό τρόπο πηγαίνει αυτός ,βλέπει τον άρρωστο, τον χαϊδεύει στο κεφάλι…» λέει ο αγ. Παϊσιος.

         Οι συνταγές των αγίων στην εργασία της αρετής (αγ. Παϊσιος).

-Γέροντα ποια είναι τα γνωρίσματα των Αγίων ;                                                                   -Η αγάπη με την ταπείνωση,η απλότητα και η διάκριση είναι τα γνωρίσματα των Αγίων. Αν ο άνθρωπος βιάσει με διάκριση τον εαυτό του να μιμηθεί την ζωή των Αγίων ,αγιάζει και αυτός. Συγκρίνοντας τον εαυτό μας με τους αγίους βλέπουμε τα πάθη μας ,ελεγχόμαστε, ταπεινωνόμαστε και αγωνιζόμαστε με φιλότιμο και με θείο ζήλο να τους μιμηθούμε. Όλοι οι άγιοι είναι παιδιά του Θεού  και μας βοηθάνε δείχνοντας μας τη μέθοδο για να γλυτώνουμε από τις μεθοδίες του πονηρού.

-Γέροντα μου φαίνεται δύσκολο να κάνω κάτι από αυτά που έκαναν οι Άγιοι,π.χ. ο όσιος Βαρσανούφιος πόσα χρόνια κράτησε τέλεια σιωπή!                                              - -Αν θέλεις να μιμηθείς τον όσιο προσπάθησε τουλάχιστον  να μη μιλήσεις όταν σου κάνουν μια παρατήρηση.

     Στην εικόνα των Αγ.Πάντων πάνω είναι η δόξα του Χριστού και γύρω οι χοροί των

δικαίων. Κάτω ο ληστής μόνο με περίζωμα κρατώντας το σταυρό.Γυμνός από αρετές αλλά πρώτος στο Παράδεισο,  λόγω της μετάνοιας  έγινε ο μεγαλύτερος ς<ληστής> του Παραδείσου.

      “Άραγε γινώσκεις α αναγινώσκεις;»(Πρ 8΄30)

Το ερώτημα αυτό παραμένει μέχρι σήμερα κρίσιμο και επίκαιρο.Δηλαδή πως τελικά μπορεί να ερμηνευτεί η Αγ.Γραφή; Η Αγ.Γραφή είναι επιλογή εκείνων των κειμένων, που αναγνωρίστηκαν σαν αυθεντικά πρώτα μέσα από τη λειτουργική χρήση τους στην εκκλησιαστική κοινότητα. Πρώτα υπάρχει η εκκλησία και μετά ο κανόνας της Αγ  .Γραφής. Η εκκλησία είναι η αλήθεια. (Εκκλησία είναι οι βαπτισμένοι πιστοί στο  Χριστό  που κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα Του με κεφαλή το Χριστό). Ο επίσκοπος είναι εις τόπο και τύπο του Χριστού και εκφράζει την ενότητα και την αλήθεια  της εκκλησίας. Πρώτα βιώνει κανείς την αποκάλυψη του Θεού (συμμετοχή στα μυστήρια θ.Ευχαριστία- προσωπική άσκηση) και μετά κατανοεί το λόγο της Αγ. Γραφής. Δεν είναι η Αγ. Γραφή ο Χριστός αλλά μαρτυρία για το Λόγο του Θεού. Στην εκκλησία δεν ισχύει το ανάγνωσε για να δεις, αλλά το «έρχου και ίδε» που είπε ο Φίλιππος στο Ναθαναήλ .Η  πλήρη αποκάλυψη  του Χριστού στην πορεία προς Εμμαούς δεν γίνεται με την ερμηνεία των Γραφών ,αλλά με την κλάση του άρτου. Από την πρώτη εκκλησία μέχρι σήμερα η εκκλησία είναι συγκεντρωμένη γύρω από τη θ.Ευχαριστία. Η ζωή της πρώτης εκκλησίας απέδειξε ότι μπορούσε να ζήσει χωρίς τα ευαγγέλια  όχι όμως  χωρίς το μυστήριο της θ.Ευχαριστίας που μας το άφησε ο Χριστός. Το μυστήριο είναι η ίδια η μαρτυρία για το Χριστό. Η Αγ.Γραφή  δεν είναι ανάγνωση αλλά η κατανόηση, που λέει κάποιος άγιος .Αυτή την κατανόηση έκαναν οι Πατέρες και δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο καλοί ερμηνευτές είναι Ιεράρχες .Μέσα  στην εκκλησία υπάρχει  επίσης το «κατ΄οικονομία» από αγάπη για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του,  σαν πρόσωπο μοναδικό, όπως βλέπουμε και  στα παραδείγματα των αγίων μας,  εκτός από την  κατά γράμμα ερμηνεία και όχι η τυπολατρία .

 

Μικροί μεγάλοι εν δράσει. ......
Τα Λενταριανά υπό την σκέπη του Αγίου Χαραλάμπους έπαιξαν μπάλα για τους εμπερίστατους αδελφούς μας , για την φιλία, την αγάπη, την ομόνοια, την χαρά, την ζωή...Ως ο πνευματικός πατέρας κι αδελφός των, σας ευχαριστώ με ευγνωμοσύνη και σας αγαπώ. Η ελπίδα ζει, τα Λενταριανά ζουν, η Ελλάδα ζει.....

Στην έρημο της πολυκοσμίας μια όαση κοινωνίας... το χαρήκαμε με άριστη διάθεση και τίποτα δε μας εμπόδισε σε αυτό........ Το δώρο που είχαν την ευγένεια τα παιδιά να μου προσφέρουν όπως όλα τα δώρα που δέχομαι θα έχει μια θέση στο γραφείο του ναού να εμπνέει όλους τους ιερείς του ναού...Η τιμή είναι δική σας παίδες των Λενταριανών.....