Η ερμηνεία της Θ.Λειτουργίας:

    Η Θ. Λειτουργία είναι το μυστήριο της παρουσίας του Χριστού ανάμεσά μας. Ξαναζούμε τη ζωή του Χριστού απ’ τη Γέννηση ως την Ανάσταση, την Ανάληψη και την Πεντηκοστή. Είναι  η « συγκεφαλαίωση της όλης Οικονομίας», δηλαδή όλα τα γεγονότα που έκανε ο Θεός για να επαναφέρει κοντά Του τον άνθρωπο. Είναι η φανέρωση της Αγίας Τριάδας. Είναι Σύνοδος, ουρανός και γη, άγγελοι και άνθρωποι, ζώντες και κεκοιμημένοι, όλοι μαζί ευχαριστούμε το Θεό για την αγάπη Του. Είναι ο καιρός της αγάπης του Χριστού. Στη Θ.λειτουργία γίνεται η μεταβολή των δώρων (άρτου και οίνου) που προσφέρουν οι πιστοί, σε Σώμα και Αίμα Χριστού, με σκοπό τον αγιασμό των πιστών και τη συγχώρηση των αμαρτιών τους με τη θ.Κοινωνία.  Με βάση την ερμηνεία του Αγ. Νικολάου Καβάσιλα θα αναφέρουμε τα πιο βασικά σημεία της, για καλύτερη κατανόηση των όσων ακούμε και  μετέχουμε σε κάθε θ.Λειτουργία.                                                                                   

Προσκομιδή: Το ψωμί και το κρασί που προσφέρουν οι πιστοί συμβολίζουν το σώμα και το αίμα του Χριστού, τοποθετούνται στη Πρόθεση και αφιερώνονται στο Θεό σαν Τίμια δώρα και Εκείνος μας τα αντιπροσφέρει σαν αιώνια ζωή. Ο ιερέας κόβει το ιερό τμήμα απ’ το πρόσφορο (το πρόσφορο συμβολίζει την Παναγία που μέσα απ’ την κοιλιά της θα γεννηθεί ο Χριστός), που θα μεταβληθεί σε σώμα Χριστού και λέει: «Εις ανάμνησιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού», αυτό είπε στο Μυστικό δείπνο ο Χριστός, «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν». Το εναποθέτει ( τον Αμνό ) στο άγιο δισκάριο και χαράζει πάνω στον Αμνό τον σταυρό για να δείξει με ποιο τρόπο έγινε η θυσία, με το Σταυρό. Ύστερα με την λόγχη κεντάει τον Αμνό στο δεξί μέρος, όπως έκανε ο στρατιώτης και χύνει μέσα στο άγιο Ποτήριο, κρασί και νερό λέγοντας: «και αμέσως βγήκε αίμα και νερό». Συνεχίζει την Προσκομιδή κόβοντας τις μερίδες της Παναγίας, των αγίων, των ζωντανών και των κεκοιμημένων, για την συγχώρηση των αμαρτιών τους. Η εκκλησία ευχαριστεί τον Θεό για τους αγίους και ικετεύει για τους ζώντες και κεκοιμημένους, όταν μνημονεύει σε αυτό το σημείο τα ονόματά τους ο ιερέας. Εδώ φαίνεται η ενότητα της εκκλησίας. Η Προσκομιδή γίνεται στη Πρόθεση που συμβολίζει την φάτνη του Χριστού, γι’αυτό υπάρχει η εικόνα της Γέννησης και ο αστερίσκος που μπαίνει πάνω στον άρτο συμβολίζει το αστέρι της φάτνης. Μετά σκεπάζει με τον αέρα το Δισκάριο και το Ποτήριο και θυμιάζει, γιατί αρχικά ήταν συγκαλυμμένη η δύναμη του Χριστού. Ο αέρας σ’αυτό το σημείο, συμβολίζει το λίθο που ο Ιωσήφ σφράγισε τον τάφο μετά την ταφή. Μετά την Προσκομιδή έρχεται μπροστά στην Αγ.Τράπεζα και αρχίζει την Θ.λειτουργία.

«Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγ.Πνεύματος»,αρχίζει με την επίκληση του Τριαδικού Θεού με δοξολογία. Συνεχίζει με τα ειρηνικά ,δηλαδή ευχές για την ειρήνη. Οι πιστοί (ο ψάλτης εκπροσωπεί τους πιστούς),λένε το Κύριε ελέησον, δηλαδή ζητούν το έλεος του Θεού που ισοδυναμεί με τη Βασιλεία Του. Τα αντίφωνα είναι ψαλμωδίες που περιέχουν λόγια των προφητών, που θυμίζουν την αρχή της παρουσίας του Χριστού που δεν φαινόταν ακόμα καθαρά.                     Μικρή Είσοδος: είναι η είσοδος του ευαγγελίου και η εναπόθεση του πάνω στην Αγία Τράπεζα. Συμβολίζει την πρώτη δημόσια εμφάνιση του Χριστού στο κόσμο, έως 30 ετών που σιωπούσε. Το κερί που προηγείται συμβολίζει τον Αγ.Ιωάννη τον Πρόδρομο, που προαναγγέλει τον ερχομό Του.                                                  Ακολουθεί ο Τρισάγιος Ύμνος: «άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος…».Το άγιος, άγιος, άγιος αποτελεί τον ύμνο των αγγέλων στο όραμα του Ησαϊα. Με τον τρισάγιο ύμνο άγγελοι και άνθρωποι αποτελούν μια εκκλησία.               Αναγνώσματα: είναι ο Απόστολος και το Ευαγγέλιο. Εδώ έχουμε πληρέστερη φανέρωση του Χριστού με όσα δίδαξε ο ίδιος και κήρυξαν οι Αποστολοι, γι’αυτό ακούμε και το « πρόσχωμεν» δηλαδή να προσέχουμε , να συγκεντρώσουμε το νου μας, «ορθοί» με ευλάβεια όχι μόνο με το σώμα.                                                     Μεγάλη Είσοδος: Τα τίμια Δώρα από την Πρόθεση τα παίρνει ο ιερέας και τα μεταφέρει στην Αγία Τράπεζα. Ψέλνεται ο Χερουβικός Ύμνος ,εμείς που εικονίζουμε μυστικά τα Χερουβίμ ν’αφήσουμε κάθε βιοτική μέριμνα για να υποδεχθούμε το Χριστό. Η Μεγ.Είσοδος συμβολίζει την πορεία του Χριστού στο Γολγοθά. Η Αγ.Τράπεζα συμβολίζει τον Γολγοθά, τον Τάφο, το κενό μνημείο της Ανάστασης.                                                                                             « Τας θύρας ,τας θύρας εν σοφία πρόσχωμεν»: να ανοίξουμε όλο μας τον εαυτό στην αληθινή σοφία, σε ότι πιστεύουμε για το Θεό και ακούγεται το Πιστεύω.       Αγία Αναφορά: Αφού ο ιερέας ανηψώσει τις ψυχές των πιστών από τα επίγεια προς τα ουράνια, αρχίζει την ευχαριστήρια προσευχή, επαναλαμβάνει τα λόγια του Χριστού στο Μυστικό δείπνο: «λάβετε φάγετε … πίετε εξ αυτού πάντες…» «τα σα εκ των σων σοι προσφέροντες κατά πάντα και δια πάντα…». Σου προσφέρομε εκείνη την προσφορά, που πρόσφερε σε σένα ο μονογενής σου Υιός, και σε ευχαριστούμε  όπως Εκείνος, τίποτα δικό μας δεν προσφέρουμε γιατί είναι δικά σου δημιουργήματα τούτα τα δώρα, ούτε δική μας επινόηση είναι αυτός ο τρόπος λατρείας, αλλά εσύ μας τον δίδαξες. Μετά από αυτές τις ευχές αγιάσθηκαν τα δώρα. Ο άρτος και ο οίνος μεταβλήθηκαν σε Σώμα και Αίμα Χριστού, με τη χάρη του Αγ. Πνεύματος. Είναι η ιερότερη στιγμή της Θ. λειτουργίας. Η Θ. ιερουργία ολοκληρώθηκε. Το Άγιο Πνεύμα με το χέρι και τη γλώσσα του ιερέα τελεσιουργεί τα μυστήρια. Ο ιερέας είναι ο υπηρέτης της χάρης του Αγ. Πνεύματος χωρίς να προσφέρει τίποτα από τον εαυτό του.                                                                                    « Τα άγια τοις αγίοις»: ο Χριστός ο Άγιος θα δοθεί σε αγίους ανθρώπους, όχι μόνο σε αυτούς που έφτασαν στη τελειότητα,, αλλά και σε αυτούς που αγωνίζονται. Ένας είναι  ο Άγιος, μόνο ο Χριστός, εμείς δεν την έχουμε από μόνοι μας την αγιότητα, αλλά την αντλούμε μόνο από το Χριστό. Το ζεστό νερό στο άγιο Ποτήριο συμβολίζει το Άγ.Πνεύμα. Φτάσαμε στη  Θ. Κοινωνία: κοινωνεί πρώτα ο ιερέας και μετά προσκαλεί και τους πιστούς. ’Ετσι  μετέχουμε στην Ανάσταση του Χριστού. Απόλυση:  Αφού κοινωνήσουν οι πιστοί, ευχόμαστε να παραμείνει μέσα μας ο Χριστός και να τον κάνουμε πράξη έξω στη ζωή μας, με την αγάπη στον συνάνθρωπο. Η μεταφορά των τιμίων Δώρων στην Πρόθεση μετά τη Θ.Κοινωνία είναι η Ανάληψη. «Είδομεν το φως το αληθινόν ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον»: συμβολίζει την Πεντηκοστή.                                                                                                        Ο Αγ. Μάξιμος Ομολογητής περιγράφει σε κάθε τμήμα της θ.λειτουργίας το ανέβασμα στην πορεία του πιστού. Κατά την Μικρή Είσοδο ο πιστός αποβάλλει την απιστία και αυξάνει στην πίστη, γιατί τότε εμφανίζεται συμβολικά ανάμεσα μας ο Χριστός. Στο διάβασμα του Ευαγγελίου εγκαταλείπει τις γήινες σκέψεις και στρέφει το νου του στον ουρανό. Αυτό φαίνεται και στο κλείσιμο των θυρών του ιερού βήματος, κλείνει τις αισθήσεις του στην αμαρτία. Στη Μεγ.Είσοδο θυμόμαστε τη θεϊκή οικονομία για τη σωτηρία μας. Ο ασπασμός της αγάπης δηλώνει την αγάπη και ομόνοια ως προϋπόθεση για να κοινωνήσουμε. Στον τρισάγιο ύμνο εκφράζεται ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι ισότιμη με τους αγγέλους. Η Κυριακή προσευχή δηλώνει την υιοθεσία του ανθρώπου από το Θεό.   Με τη θ.Κοινωνία ο άνθρωπος ενώνεται με το Θεό. ‘Αρα η Θ. Λειτουργία οδηγεί τον άνθρωπο από την γη στον ουρανό, στη θέωση κατά τον Άγ.Μάξιμο.

                     

Ελένη Παπαδαντωνάκη.